İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi tarafından 

İdam edileceği duyurulanRamin Hossein Panahi’nin yaşam hakkını savunmak, hakkında verilmiş bulunan ölüm cezasının kaldırılması yanında, İran’da ölüm cezasının kaldırılmasını istemek için size yazıyoruz.

İdam cezasına itirazlarımızı paylaşmadan evvel, Ramin Hossein Panahi’nin yargılandığı davayı takip eden Uluslararası Af Örgütü temsilcilerinin, ”Panahi’nin adil bir biçimde yargılanmadığını ve işkence izleriyle çıktığı duruşmasının da bir saatten kısa sürdüğü” yönündeki açıklamasını dikkatinize sunuyoruz.

Panahi’nin idam edilmemesi için Af Örgütü’nün başlattığı imza kampanyası devam ederken, olayı inceleyen Birleşmiş Milletler (BM ) Yargısız İnfaz Özel Raportörü Agnes Callamard, Sağlık Hakkı Özel Raportörü Dainius Püras ve İşkence Özel Raportörü Nils Melzer de Panahi’ye verilen ölüm cezasının kaldırılması için İran devletine  “idamı durdur” çağrısı yapmış bulunmaktadır.

Ramin Hossein Panahi’nin yaşam hakkını savunmak ve idam edilmesini önlemek talebiyle Türkiye hapishanelerinden de derneğimize çok sayıda mektup gelmektedir.  Genel Başkanımızın, İran Ankara Başkonsolosluğu nezdinde konuya ilişkin girişimleri devam etmektedir.

İdam cezasına ilişkin itirazlarımıza gelince;

Bu güne kadar 142 ülkede kaldırılan ölüm cezası ve bu cezanın bir şekli olan idam, modern ceza hukukunun cezadan beklediği faydaları sağlamaktan uzak, devlet eliyle tasarlanarak işlenen bir cinayettir ve yaşam hakkının ağır ihlalidir.

Ölüm cezası; kişinin varlığını ortadan kaldırdığından, ceza değil yok etme uygulamasıdır ve cezadan beklenen “ıslah”, “suçu tekrar işlemekten caydırma/ suçun önlenmesi” gibi yararları sağlama imkânını yok etmesinin dışında, idam edilenin yakınlarına verdiği acı hesaba katıldığında “Cezaların Şahsiliği Prensibi”ni de ihlal etmektedir.

Nitekim; Penahi’nin idam edileceğinin duyurulmasının ardından, kararın geri alınması için duyarlılık çağrısı yapan yeğeni Nîştiman Hisên Penahî, idam kararına tepki olarak kendi hayatına son vermiş bulunmaktadır.

Yine “ceza”lara toplumsal düzeni koruma adına işlev yüklenmesine rağmen, adil yargılanma hakkı ihlal edilerek, haksız yere verilen ve geri dönüşü ya da telafisi bulunmayan ölüm cezaları toplumsal düzeni korumaktan çok toplumsal huzursuzluğu artırmakta, adalete olan güveni ortadan kaldırmakta ve öldürmeyi sıradanlaştırarak bireyler arasında cana yönelmiş şiddet hareketlerinin artmasına neden olmaktadır. 

İdam cezasında, öç duygusunun öne çıktığı söylenebilir. Oysa ceza hukukunda duygu değil akıl karar verici olmalı ve cezadan beklenen faydayı sağlamaya dönük bir önlem olarak ve temel hakların özünün zarar görmemesi sağlanarak cezalara işlev kazandırılmalıdır. 

Zaman zaman “İbret için”  denilerek verilen ağır cezaların ve ölüm cezasının suçun tekrarının önlenmesi açısından beklenen caydırıcı etkiyi yaratmadığı da göz ardı edilmemelidir. Nitekim, Uluslar arası Af örgütü’nün 2017 raporuna göre bir yılda, toplu infazlarıyla bilinen Çin hariç 23 ülkede 1000 in üzerinde kişi idam edilmiş ancak suç işlenmesi engellenememiştir.

İnsan hakları savunucuları olarak;  yaşam hakkını ortadan kaldıran ölüm cezasına her koşulda karşı olduğumuzu tekrarla söylüyoruz.

İran Devleti’ni; başta Ramin Hossein Panahi olmak üzere tüm ölüm cezalarının infazını acilen ve süresiz durdurmaya ve devamında ölüm cezasını tamamen kaldırmak için harekete geçmeye ve idam cezası karşıtı uluslar arası insan hakları belgelerini imzalamaya ve onaylamaya çağırıyoruz.